หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ภัยแล้ง?
ทุกวันนี้ สภาวะของโลกได้มีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมอย่างรวดเร็วซึ่งจะสังเกตได้จาก
อากาศที่แปรปรวน พายุที่รุนแรงขึ้น ฝนที่ตกหนักมากขึ้นหรือฝนที่จะตกน้อยลงกว่าปกติ อากาศที่
ร้อนมากขึ้น ซึ่งก็รวมถึงการที่มีความแห้งแล้งมากขึ้นและยาวนานต่อเนื่องมากขึ้นด้วย
สำหรับสภาวะแห้งแล้งที่ประเทศไทยกำลังได้ประสบอยู่ หากเราได้ทำความรู้จักและ
เตรียมความพร้อมที่จะรับมือกับความแห้งแล้งแล้ว ก็สามารถรอดพ้นจากภัยแห้งแล้งนี้ได้
เมื่อท่านได้อ่านหนังสือเสริมความรู้เล่มนี้แล้วท่านจะได้รับความรู้ที่เกี่ยวข้องกับภัยแล้ง
ทั้งหมด ตั้งแต่สาเหตุที่เกิดภัยแล้ง ความเสียหายและผลกระทบจากภัยแล้ง ห้วงเวลาที่จะเกิดภัย
แล้งในประเทศไทย การเตรียมตัวรับกับสถานการณ์การเกิดภัยแล้ง รวมถึงวิธีปฏิบัติตนขณะเกิดภัย
แล้งและวิธีปฏิบัติหลังเกิดภัยแล้ง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 วาตภัย?
วาตภัย เป็นภัยที่เกิดจากพายุแรงลมซึ่งสร้างความเสียหายและเป็นอันตรายต่อชีวิต
สิ่งแวดล้อมและท าให้เกิดอุทกภัยตามมา ซึ่งพื้นที่เสี่ยงภัยนั้นจะอยู่ในรัศมี 50- 100 กิโลเมตรจาก
แนวศูนย์กลางการเคลื่อนที่ของพายุ ส าหรับในประเทศไทยมีโอกาสเกิดพายุทั้งทางฝั่งทะเลจีนใต้
และฝั่งทะเลอันดามัน จากในอดีตถึงปัจจุบันพายุที่ก่อความเสียหายอย่างมากมายให้แก่ประเทศ
ต่าง ๆ ในโลก ได้แก่ พายุโซนร้อน “แฮเรียต” และพายุไต้ฝุ่น “เกย์” พายุไซโคลน “ซิดร์”
พายุไซโคลน “นาร์กีส” พายุเฮอริเคน “ซาเวอร์” และพายุหิมะรุนแรง จากสถานต่าง ๆ เหล่านี้
จะช่วยให้เราตระหนักถึงภัยและผลกระทบที่เกิดขึ้นและพร้อมที่จะเตรียมตัวป้องกันและแก้ปัญหา
ก่อนที่ภัยนี้มาเยือน
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 อุทกภัย?
การเกิดอุทกภัยหรือภัยจากน้ าท่วม เป็นภัยที่เกิดขึ้นได้กับประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ส าหรับ
ประเทศไทยเคยประสบเหตุการณ์อุทกภัยครั้งใหญ่มาหลายครั้ง สาเหตุส าคัญของการเกิดอุทกภัย
เกิดได้ทั้งจากการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติและมนุษย์เป็นต้นเหตุ โดยแต่ละประเทศหรือแต่ละ
ทวีป มีพื้นที่ที่เสี่ยงต่อการเกิดอุทกภัยหลายจุดที่ต้องระวัง การเกิดอุทกภัยแต่ละครั้งจะมีขนาดและ
ความรุนแรงแตกต่างกัน ซึ่งความเสียหายที่เกิดขึ้นจะมากหรือน้อยแตกต่างกันไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับ
ขนาด ความรุนแรงและลักษณะพื้นที่ที่เกิดเหตุการณ์เป็นส าคัญ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ดินโคลนถล่ม?
การเกิดดินถล่มหรือโคลนถล่ม มักพบในท้องถิ่นที่ตั้งอยู่ตามเชิงเขาและเกิดขึ้นในช่วงที่มี
ฝนตกหนัก ที่น้ าจากภูเขาไหลบ่าพัดเอาดินเอาโคลนมากองรวมกันไว้มาก ๆ และเมื่อถึงระดับหนึ่ง
ซึ่งบริเวณที่รองรับทนน้ าหนักไม่ไหว เกิดการถล่มลงมาของกองดินหรือโคลน ซึ่งถ้าในบริเวณนั้นมี
การตั้งบ้านเรือนอยู่ ก็จะเกิดการสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สิน หรือบางครั้งเกิดจากการตัดต้นไม้บน
พื้นที่ภูเขาและไหล่เขา เมื่อเกิดฝนตกหนักไม่มีต้นไม้ใหญ่ที่จะยึดดินไว้ท าให้เกิดดินถล่ม
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 ไฟป่า?
ไฟป่า เป็นพิบัติภัยอย่างหนึ่งที่เกิดขึ้นไม่เฉพาะในประทศไทยแต่เกิดขึ้นในทุกภูมิภาค
ทั่วโลกที่เป็นปัญหาเรื้อรังมานานและทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ในทุกปีเมื่อเกิดไฟป่าขึ้นที่ใดก็จะ
ส่งผลกระทบและสร้างความเสียหายแก่ทรัพยากรธรรมชาติของป่า และสิ่งแวดล้อมอย่างมาก
ยิ่งกว่าสาเหตุอื่น ๆ เพราะไฟป่าสามารถลุกลามไหม้ท าลายพื้นที่จ านวนมากได้ในเวลาอันรวดเร็ว
ไม่เฉพาะแต่พื้นที่นั้นเท่านั้น แต่จะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมโดยรวมด้วย ซึ่งเป็นความจ าเป็นที่
ทุกคนต้องเรียนรู้และเข้าใจถึงความรุนแรงลักษณะของการเกิดไฟป่า สถานการณ์และผลกระทบที่
ตามมา ตลอดจนแนวทางการควบคุมและป้องกันเพื่อร่วมมืออย่างจริงจังในการลดความเสียหาย
จากไฟป่าให้น้อยลงหรือป้องกันไม่ให้เกิดไฟป่าขึ้น
หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 หมอกควัน?
หมอกควัน เป็นปัญหาส าคัญอย่างหนึ่งของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วง
หน้าแล้ง สาเหตุของการเกิดหมอกควัน คือ ไฟป่า การเผาพื้นที่ทางการเกษตร การเผาขยะ ฝุ่น
ควันจากคมนาคมในเมืองใหญ่ และโรงงานอุตสาหกรรม นอกจากนี้ปัจจัยที่ท าให้เกิดปัญหาหมอก
ควัน คือ การเผาทั้งภายในประเทศและประเทศเพื่อนบ้าน สภาพภูมิประเทศ และสภาพภูมิอากาศ
ปัญหาหมอกควันส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน และส่งผลกระทบด้านเศรษฐกิจและ
การคมนาคม ผู้ที่อยู่ในพื้นที่ที่เผชิญกับสภาวะปัญหาหมอกควันควรรู้จักวิธีเตรียมความพร้อม
เพื่อรับมือและรู้จักวิธีปฏิบัติตนที่ถูกต้องเมื่อเผชิญกับปัญหาหมอกควัน
การเตรียมความพร้อมรับสถานการณ์หมอกควันข้อใดถูกต้อง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 แผ่นดินไหว?
แผ่นดินไหว (Earthquakes) เป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดจากการเคลื่อนที่ของ
เปลือกโลกชั้นนอกซึ่งเคลื่อนที่ตามกระแสความร้อนของหินละลายหลอมเหลวที่เป็นส่วนประกอบ
ชั้นในของโลกเนื่องจากเปลือกโลกประกอบขึ้นด้วยแผ่นเปลือกโลกหลายแผ่น ดังนั้นเมื่อความร้อน
จากภายในโลกดันตัวออกมาจะท าให้แผ่นเปลือกโลกบางแผ่นเกิดการเคลื่อนที่ จึงท าให้เกิด
แผ่นดินไหวบนพื้นผิวโลกเฉพาะบางแห่งไม่เกิดขึ้นโดยทั่วไป ซึ่งลักษณะของการเกิดแผ่นดินไหว
จะเกิดเมื่อเปลือกโลกเคลื่อนที่ออกจากกัน หรือเคลื่อนที่เข้ามาชนกัน จะท าให้เกิดการสั่นสะเทือน
ที่มีความรุนแรงมากหรือน้อยแตกต่างกันไป ตามปัจจัยและองค์ประกอบของการเกิดแต่ละครั้ง
โดยมีมาตราหรือหน่วยในการวัดขนาดของแผ่นดินไหว ท าให้เราทราบได้ถึงขนาดและความรุนแรง
ที่เกิดแผ่นดินไหวแต่ละครั้ง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 8 สึนามิ…ภัยร้ายที่น่ากลัว?
ภัยธรรมชาติอย่างหนึ่ง เมื่อเกิดขึ้นครั้งใด จะสร้างความสูญเสียและก่อให้เกิดความ
เสียหายอย่างประมาณค่าไม่ได้ให้กับมวลมนุษยชาติ ก็คือภัยจากคลื่นที่เกิดในทะเลหรือที่รู้จักกัน
ทั่วไปคือ คลื่นสึนามิ เนื่องจากคลื่นสึนามิ เป็นภัยธรรมชาติที่เกิดขึ้นต่อเนื่องจากการเกิด
แผ่นดินไหวในทะเลท าให้เกิดคลื่นยักษ์ขนาดใหญ่ พัดกระหน่ าเข้าชายฝั่งด้วยความเร็วและรุนแรง
สามารถคร่าชีวิตผู้คนและสิ่งมีชีวิตจ านวนมาก คลื่นสึนามิ เป็นภัยธรรมชาติที่ไม่สามารถพยากรณ์
การเกิดล่วงหน้าได้ ด้วยเหตุนี้ภัยจากสึนามิ จึงสามารถท าลายทั้งชีวิต ทรัพย์สินและสิ่งก่อสร้าง
ให้แก่พื้นที่ชายฝั่งทะเลเป็นบริเวณกว้าง ปัจจุบันได้มีการพัฒนาระบบเตือนภัยคลื่นยักษ์สึนามิขึ้นใช้
ทั่วโลก การได้ศึกษาหาความรู้และฝึกทักษะการเผชิญเหตุจากภัยสึนามิอย่างต่อเนื่อง สม่ าเสมอ จะ
สามารถลดการสูญเสียจากสึนามิให้น้อยลงได้
หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 บุคลากรและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับภัยธรรมชาติ?
การเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติแต่ละครั้ง น ามาซึ่งความสูญเสียอย่างมากมายมหาศาล
ประมาณค่ามิได้ สูญเสียทั้งชีวิต และทรัพย์สิน นอกจากนี้ทางด้านจิตใจนับเป็นความสูญเสียที่ยาก
จะท าใจได้ จ าเป็นอย่างยิ่งที่ผู้ได้รับผลจากภัยพิบัติทางธรรมชาติต้องได้รับการดูแล ช่วยเหลือและ
เยียวยา ดังนั้นจ าเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมี บุคคลองค์กรหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามาให้ความ
ช่วยเหลือผู้ประสบภัยในทุกขั้นตอน